Dobre Duszki

Facebook

08 Lutego, 2025

Co jedzą jeże? Czyli wszystko, co musisz
o nich wiedzieć

Jeż to jedno z najbardziej uroczych dzikich zwierząt, które można spotkać w mieście. W tym artykule dowiesz się, co jedzą jeże, jak można je chronić i co zrobić, jeśli spotkasz jeża w potrzebie.

Co jedzą jeże

Dlaczego jeże są ważniejsze niż się wydaje?

Wyobraź sobie, że wracasz do domu późnym wieczorem i nagle widzisz coś małego, kolczastego, powoli przebiegającego przez drogę. To jeż – jedno z najbardziej uroczych dzikich zwierząt, które można spotkać w mieście. Niestety, coraz rzadziej mamy do tego okazję. Ich liczba w Polsce drastycznie spada, a jeśli nic z tym nie zrobimy, mogą wkrótce całkowicie zniknąć.

Są to nie tylko urocze zwierzęta, ale też bardzo pożyteczni pomocnicy w przyrodzie. Zjadają owady i ślimaki, dzięki czemu pomagają chronić rośliny. Niestety, przez budowanie miast, ruch samochodów, chemikalia i zmiany pogody, coraz trudniej znaleźć im spokojny dom.

Na szczęście każdy z nas może pomóc! Wystarczy kilka prostych zmian w naszych ogrodach, większa uwaga na drodze i świadomość, jak dbać o te kolczaste stworzenia. W tym artykule dowiesz się, co jedzą jeże, jak można je chronić i co zrobić, jeśli spotkasz jeża w potrzebie.

Jeż siedzący obok kubka
Jeż na kocu

Wszystko o jeżach

Podstawowe gatunki

Na świecie żyje kilkanaście gatunków jeży, ale w Polsce spotkamy głównie dwa: jeża europejskiego i jeża wschodniego. Z wyglądu są do siebie bardzo podobne – mają kolczaste grzbiety, niewielkie uszka i urocze, czarne oczka. Jeż europejski jest nieco większy. Oba gatunki prowadzą nocny tryb życia i zimą zapadają w sen.

Jeż Europejski

Jeż Europejski

Jeż Wschodni

Jeż Wschodni

Co jedzą jeże?

Jeże to prawdziwe głodomory, ale wbrew bajkom i popularnym obrazkom nie jedzą jabłek! Są owadożerne, co oznacza, że ich dieta składa się głównie z:

✅ Owady i ślimaki – dżdżownice, koniki polne, gąsienice i pająki to dla jeży przysmak numer jeden.

✅ Drobne kręgowce – czasem potrafią upolować małe żaby, jaszczurki, a nawet myszy!

✅ Jaja ptaków – jeśli trafią na porzucone w gnieździe, mogą się nimi poczęstować.

✅ Owoce i grzyby – ale tylko sporadycznie, gdy nie mają innych opcji.

Czy jeże jedzą ślimaki?

Tak! I to bardzo chętnie. Dzięki temu są naturalnymi sojusznikami ogrodników – zjadają szkodniki, które niszczą rośliny.

Czy jeże jedzą jabłka?

To mit! Jeżom nie służą ani jabłka, ani inne kwaśne owoce. A już na pewno nie noszą ich na grzbiecie – to bajkowy wymysł.

Dobre pokarmy dla jeży

Jeśli chcesz dokarmić jeża, możesz mu podać:

✅ Wilgotną karmę dla kotów lub psów (bez przypraw i konserwantów).

✅ Gotowane, niesolone mięso (np. drób).

✅ Specjalistyczną karmę dla jeży (dostępna w sklepach zoologicznych).

Czego NIE WOLNO dawać jeżom?

❌ Mleka i pieczywa – mogą wywołać u jeża śmiertelną biegunkę!

❌ Słodyczy, słonych przekąsek, przyprawionego mięsa – są dla nich toksyczne.

❌ Owoców cytrusowych i winogron – ich organizm nie trawi tych produktów.

Czy jeże jedzą jabłka?

Najpopularniejsze mity o jeżach

🔹 „Jeż nosi jabłka na grzbiecie” – Nie! Jeże nie mają takiej potrzeby ani możliwości.

🔹 „Jeże są ślepe” – Nie, ale ich wzrok nie jest najlepszy. Polegają głównie na węchu i słuchu.

🔹 „Jeż to domowe zwierzątko” – Błąd! Jeże to dzikie zwierzęta i nie powinny być trzymane w domach.

🔹 „Jeż zimą zawsze potrzebuje pomocy” – Nie do końca. Jeśli jest duży i zdrowy, potrafi znaleźć sobie kryjówkę i przetrwać zimę. Pomocy potrzebują tylko chore, ranne i osierocone maluchy.

Ochrona i rola jeży w ekosystemie

Jeże to nasi cisi bohaterowie – zjadają owady, ślimaki i szkodniki, pomagając zachować równowagę w przyrodzie. Niestety, coraz trudniej im przetrwać w świecie pełnym samochodów, chemikaliów i wybetonowanych miast. Dlatego powinniśmy im pomagać – zostawiając dla nich miejsca do życia i nie robiąc rzeczy, które mogą im zaszkodzić.

Problem z wymieraniem

Główne przyczyny spadku populacji

Urbanizacja i rozwój infrastruktury: Rozbudowa miast i sieci dróg prowadzi do niszczenia naturalnych siedlisk jeży. Fragmentacja terenów zielonych (dzielenie lasów i łąk na małe kawałki) sprawia, że jeże mają trudności z poruszaniem się i znalezieniem bezpiecznego domu.

Intensywne rolnictwo: Stosowanie pestycydów i chemikaliów w rolnictwie zmniejsza liczbę owadów, którymi żywią się jeże, a także może bezpośrednio im szkodzić.

Ruch drogowy: Wiele jeży ginie pod kołami samochodów podczas nocnych wędrówek w poszukiwaniu pożywienia czy nowych siedlisk

Czy jeże jedzą jabłka?

Urbanizacja a fragmentacja siedlisk

Rozwój miast powoduje podział naturalnych terenów na mniejsze fragmenty, co utrudnia jeżom dostęp do pożywienia i schronienia. Jeśli jeże nie mają ścieżek do przemieszczania się, zostają uwięzione w małych miejscach. To sprawia, że trudniej im znaleźć jedzenie i inne jeże, przez co mogą wyginąć.

Zagrożenia związane z ruchem drogowym

Jeże często przemieszczają się nocą, co naraża je na śmierć pod kołami. Wysoka śmiertelność na drogach jest poważnym problemem dla ich populacji. Rozwiązaniem mogą być specjalne przejścia dla zwierząt oraz edukacja kierowców na temat zachowania ostrożności w miejscach, gdzie jeże są aktywne

Wpływ pestycydów i chemikaliów

Chemikalia stosowane w rolnictwie nie tylko eliminują owady będące pokarmem jeży, ale także mogą je bezpośrednio zatruwać. Ograniczenie użycia pestycydów i promowanie naturalnych metod ochrony roślin może pomóc w ochronie tych zwierząt

Jeże eliminują szkodniki

Jeże odgrywają kluczową rolę w ekosystemie, zjadając owady i ślimaki, które mogą być szkodnikami w ogrodach i uprawach. Obecność jeży pomaga w naturalny sposób kontrolować ich populacje, co zmniejsza potrzebę stosowania środków chemicznych.

Status prawny i ochrona gatunkowa

W Polsce jeże są objęte ochroną gatunkową. Zgodnie z Ustawą o Ochronie Przyrody z 2004 roku, zabronione jest ich krzywdzenie, chwytanie czy zabijanie. Aby jeże mogły przetrwać, musimy dbać o ich domy w naturze i uczyć ludzi, jak im pomagać.

Lokalne inicjatywy ochrony jeży

W wielu miejscach w Polsce podejmowane są inicjatywy mające na celu ochronę jeży. Przykładem może być montaż znaków drogowych „Uwaga jeże” w miejscach ich częstego występowania czy tworzenie specjalnych przejść pod drogami, umożliwiających bezpieczne przemieszczanie się.

Tworzenie bezpiecznych przestrzeni w miastach

Miasta mogą stać się przyjaznym środowiskiem dla jeży poprzez tworzenie zielonych korytarzy, czy pozostawianie niekoszonych fragmentów trawników. Takie działania nie tylko pomagają jeżom, ale także wzbogacają miejski ekosystem.

Co możemy zrobić my?

Projektowanie ogrodów przyjaznych jeżom

Chcesz, aby Twój ogród stał się przytulnym domem dla jeży? To co możesz zrobić:

  • Stwórz przejścia: Jeśli masz ogrodzenie, upewnij się, że jeże mogą przez nie przejść. Wystarczy otwór o szerokości 10-15 cm, aby mogły swobodnie się przemieszczać.
  • Zrezygnuj z chemii: Unikaj używania pestycydów i innych chemikaliów w ogrodzie. Są one szkodliwe dla jeży i ich pożywienia.
  • Zadbaj o schronienie: Pozostaw w ogrodzie sterty liści, gałęzi czy kompostu. To idealne miejsca dla jeży na kryjówki i budowę gniazd. Możesz też zbudować dla nich specjalny domek.
  • Ogranicz koszenie trawnika: Koszenie tylko części ogrodu i pozostawienie reszty w naturalnym stanie zapewni jeżom schronienie i źródło pożywienia.

Pierwsza pomoc dla jeży – co robić w kryzysowych sytuacjach?

Jeśli znajdziesz jeża w potrzebie, pamiętaj:

  1. Zapewnij ciepło: Umieść jeża w kartonowym pudełku wyłożonym ręcznikiem i dodaj butelkę z ciepłą wodą owiniętą w materiał, aby go ogrzać.
  2. Skontaktuj się z fachowcami: Jak najszybciej skontaktuj się z weterynarzem lub ośrodkiem rehabilitacji dzikich zwierząt.
  3. Nie karm na siłę: Nie podawaj jedzenia, dopóki jeż nie zostanie ogrzany i nawodniony. Niewłaściwe karmienie może mu zaszkodzić.

Spotkałeś jeża i nie wiesz, co robić?

  • Obserwuj z dystansu: Jeśli jeż wygląda na zdrowego i aktywnego, najlepiej zostawić go w spokoju.
  • Unikaj hałasu: Nie płosz jeża głośnymi dźwiękami czy nagłymi ruchami.
  • Zapewnij wodę: W upalne dni możesz zostawić płytką miskę z wodą, aby jeż mógł się napić.

Jak każdy z nas może dołożyć swoją cegiełkę?

Każdy może pomóc jeżom w prosty sposób:

  • Edukacja: Dziel się wiedzą o jeżach z rodziną i znajomymi. Im więcej osób będzie świadomych, tym lepiej dla tych zwierząt.
  • Wsparcie organizacji: Wspieraj lokalne organizacje zajmujące się ochroną jeży poprzez darowizny lub wolontariat.
  • Zgłaszaj obserwacje: Jeśli zauważysz jeża w swoim otoczeniu, zgłoś to do odpowiednich organizacji, aby pomóc w monitorowaniu ich populacji.

Podsumowanie

Kluczowe wnioski i refleksje

Jeże to nie tylko urocze stworzenia, ale także ważni pomocnicy w naszych ogrodach. Niestety, ich liczba spada z powodu urbanizacji, ruchu drogowego i chemikaliów. Każdy z nas może pomóc, tworząc dla nich przyjazne miejsca w naszych ogrodach i zwracając na nie uwagę podczas codziennych czynności.

Twoja rola w ochronie przyrody

Nie bądź obojętny! Małe działania, takie jak zostawienie sterty liści w ogrodzie czy ostrożna jazda nocą, mogą uratować życie jeża. Jeśli nie masz czasu na bezpośrednie działania, rozważ wsparcie naszej fundacji. Razem możemy sprawić, że jeże znów będą częstym widokiem w naszych okolicach.

Najczęściej zadawane pytania

Nie! To mit. Jeże są owadożerne i nie odżywiają się jabłkami, choć mogą je przypadkowo obwąchać lub przewrócić.

Nie, jeże to dzikie zwierzęta i najlepiej czują się na wolności. W Polsce są objęte ochroną, więc nie wolno ich przetrzymywać.

Głównie owady, ślimaki, dżdżownice oraz drobne kręgowce, np. żaby czy jaszczurki. Ich dieta jest bogata w białko, a owady to ich ulubiony przysmak.

Najlepiej mokrą karmą dla kotów lub psów, gotowane mięso bez przypraw oraz specjalistyczna karma dla jeży też jest supre. Nigdy nie podawaj im mleka ani chleba!

Umieść go w ciepłym kartonowym pudełku, nie karm go i skontaktuj się z weterynarzem lub ośrodkiem rehabilitacji dzikich zwierząt.

Tak! Są naturalnymi „czyścicielami” ogrodów, ponieważ zjadają owady i ślimaki, które mogą być szkodnikami.

Przyczyną jest urbanizacja, ruch drogowy, pestycydy oraz utrata naturalnych siedlisk. Bez pomocy ludzi ich populacja nadal będzie malała.

Tak, ale tylko jeśli są osłabione i mają trudności ze znalezieniem pożywienia. Pomóc można także, budując dla nich schronienie.

Nie, jeże nie atakują ludzi i są bardzo płochliwe. Mogą przenosić pasożyty, ale nie stanowią większego zagrożenia.

Dowiedz się więcej

  • All Posts
  • Nowości